|
|
|
| يكشنبه 8 آبان 1390 |
|
روابط عمومی پژوهشکده توسعه کالبدی اعلام نمود که توسط شرکت جهاد خانه سازی رزمندگان مسئولیت برگذاری مسابقه تحقیقاتی- طراحی مجموعه مسکونی 6000 واحدی مهرشهر کرج در تاریخ 29/1/90 به پژوهشکده توسعه کالبدی واگذار شده بود که پس از 6 ماه تلاش گسترده سرانجان طی مراسمی در روز سوم آبان ماه 90 با حضور جمعی از مسئولین عالی رتبه شرکت جهاد خانه سازی رزمندگان و مدیران شرکت های وابسته، داوران، صاحب نظران، نمایندگان انجمن های حرفه ای، نمایندگان دفاتر معماری و مهندسان مشاور و نمایندگان نشریات تخصصی در زمینه معماری و شهرسازی تشکیل گردید.
گزارش روند برگذاری مسابقه توسط آقای مهندس سیدرضا هاشمی مدیر پروژه و رئیس هیأت امنای پژوهشکده در جلسه ارائه شد که با توجه به جامع بودن مطالب ارائه شده متن گزارش مذکور عیناً نقل می گردد:
گزارش مسابقه:
1. شرکت جهاد خانه سازی رزمندگان در دی ماه سال 1389 مشورت های مقدماتی خود را با پژوهشکده توسعه کالبدی به منظور برگذاری مسابقه ای برای طراحی حدود 6000 هزار واحد مسکونی، در زمین حدوداً 77 هکتاری جنوب کاخ مروارید مهرشهر کرج، آغاز کرد. هدف کارفرما از این مسابقه حرکت به سمت "الگوسازی مسکن برای کشور" بود.
2. پژوهشکده توسعه کالبدی که بنیان گذاران و مدیران آن در طول حدود دو دهه اول انقلاب مشارکت اساسی در تدوین سیاست ها و برنامه ها و اجرای طرح های بزرگ مسکن و شهرسازی داشته، و اکنون، با جلب همکاری
برجسته ترین متخصصان و صاحبنظران کار تحقیقاتی و مدیریتی را در همان زمینه ها ادامه داده، و مرکز رشد معماری و ساختمان را برای شناخت و معرفی نخبگان جوان معماری به بخش دولتی و غیردولتی و حمایت از حرکت های پیشرو معماری ایجاد کرده است، از این پیشنهاد استقبال کرد و مسئولیت برگذاری و مدیریت مسابقه را پذیرفت.
3. معماری مسکن، برخلاف آنکه عملاً بسیار پیش پا افتاده و فاقد اهمیت تلقی می شود و دست اندرکاران غالباً سرسری از آن می گذرند، گره اصلی همه مسائلی است که مردم و صاحبنظران در بحث از امنیت و آسایش خانواده، کیفیت زندگی، روابط همسایگی، تعلقات محله ای، سلامت و زیبایی محیط، صرفه های زیرساختی و، به طور کلی، سیمای تمدن یک ملت، از فقدان آنها شکایت می کنند.
4. طی چند هزار سال خانواده ایرانی از میان دو انتخاب اصلی که بشر در طول تاریخ، بین گشودن فضای زندگی خود به چشم اندازهای پیرامون یا چیدن آن پیرامون چشم اندازی درونی، داشته دومی را انتخاب کرده، و گسترش این الگوی معماری، در سازگاری با آفتاب و باد و پست و بلند زمین و فقر و غنای خانواده، شبکه رفت و آمد و بافت ویژه محلات مسکونی ما را به وجود آورده بود. هفتاد- هشتاد سال پیش از این، وقتی خواستیم متن بافت های موجود یا توسعه های جدید را برای عبور اتومبیل و ایجاد فضا برای نمایش بنای مؤسسات تمدنی جدید بشکافیم و آماده کنیم، نادانسته راه بی بازگشتی را در پیش گرفتیم که باعث شد تجربه چند هزار سالۀ مرتباً در حال تکامل مسکن ایرانی، که توانسته بود به همه اقلیم های متنوع این سرزمین و به شرایط انواع خانواده های بزرگ و کوچک و فقیر و غنی پاسخ مناسب بدهد، با تمام کارآمدی و ریزه کاری ها و زیبایی هایش از پیشرفت و ادامه سیر تکاملی خود باز بماند.
5. امتیاز الگوی درونگرا تنها مصونیت حریم خانواده نبود که در الگوی برونگرای اروپایی هم به نحو دیگری مورد توجه بوده است. مسئله مهم این است که اولاً، کل تجربۀ ما در معماری مسکن، و شهرسازی همبسته با آن، در این الگو متبلور شده بود، و تکرار یک تجربۀ دیگر، برای اینکه بتواند دوباره به چنان غنایی برسد، خدا می داند عمر چندین نسل را می طلبد؛ ثانیاً، وقتی چنین دارایی بزرگی را یکباره از دست دادیم، خواه ناخواه چشممان باید به دست دیگران دوخته می شد، و طبعاً وقتی ریشه و اصالت و نقطۀ اتکائی در داخل وجود نداشته باشد محصول کار چیزی جز تقلیدهای ناشیانه از کار دیگران نخواهد بود.
6. مدارس معماری ما درست زمانی شروع به کار کردند که این "گسست بزرگ" تاریخ معماری ما را از راهی که تا آن موقع طی کرده بود بیرون برده و در مسیری که گذشته آن متعلق به ما نبود قرار داد، و همان راه است که همچنان تا امروز ادامه دارد.
7. امروز، هفتاد- هشتاد سال بعد از این گسست بزرگ، در زمانی که حدود پنج برابر سطح شهرهای آن روز را با الگویی بیگانه ساخته ایم، و آخرین بقایای الگوی تاریخی در فرایند پرشتاب نوسازی جای خود را به تقلید های ناشیانه تر می دهند، و تعویض سه نسل در طول این مدت عادات زندگی مردم را تغییر داده، توقع احیای الگوی تاریخی ایرانی در قالب شهرسازی و تکنولوژی ساختمانی و شیوه زندگی امروزی انتظار حادثه ای شبیه به معجزه است.
8. تجربۀ کل دنیا ثابت کرده است که معماری، اگر آن را در مقیاس واقعیش، یعنی شهر، درنظر بگیریم، نه به لحاظ اقتصادی، نه به لحاظ فناوری، و نه به لحاظ تداوم و همپوشانی ناگزیر زندگی نسل ها- یعنی کارکرد فرهنگی زندگی ملت ها-، امکان قطع رابطه با تاریخ خود را ندارد؛ و اگر این رابطه به هر دلیلی و به هر میزانی قطع شود دیر یا زود اثر آن آشکار خواهد شد. همان طوری که استقلال وجدایی معماری مدرن از بافت و زمینه شهری خلأی را به وجود آورد که ابداع راه حل طراحی شهری نیز چون ریشه هایش در خود معماری نیست متأسفانه تاکنون توفیقی نداشته است. این تداوم تاریخی به شکل انتقال فرهنگ و دانش معماری توسط نسل های قبلی به نسل های بعدی صورت می گیرد. ما از یک طرف اتصالمان به تاریخ معماری خود را به دلیل عدم تداوم هفتاد- هشتاد ساله آن از دست داده ایم؛ از طرف دیگر سرگردانی هفتاد- هشتاد ساله معماری معاصر ما نشان داده است که نمی توان معماری امروز ملتی را به تاریخ معماری ملت دیگری گره زد. پس این بن بست را چگونه می توان باز کرد؟
9. راه گشودن این بن بست- که از آن به معجزه تعبیر کردم- یک تلاش ملی علمی- حرفه ای است، که نه قبل از انقلاب و نه بعد از آن هنوز کسی از آن حمایت نکرده است. یک و نیم دهه اول بعد از انقلاب هنوز حرکت های قابل توجهی در کار معماران نسل جوان آشکار نشده بود. در یک و نیم دهه دوم فارغ التحصیلان نخبه و بلندپرواز، هر چند درون همان جریانی که معماری سی سال اخیر جهان را به پیش می راند، با کسب اعتماد به نفس و شهامتی
قابل تحسین قدم به قدم دارند خود را به عرصه های رقابت جهانی نزدیک می کنند. هیچ نیرویی جز نیروی همین جوانان نمی تواند انرژی مورد نیاز آن تلاش علمی- حرفه ای را که کشور به آن احتیاج دارد تأمین کند. معماری با موعظه و شعار و دستورالعمل عوض نمی شود. شعار وقتی موثر است که با حمایت از شوق جوانان و اعتماد به نیروی خلاقه آنان همراه باشد.
10. مسابقه تحقیقاتی- طراحی مهرشهر با چنین اعتقادی شروع شد، و بزرگ ترین دستاورد آن بسیج مشارکت جوانان و تمرکز تلاش فکری حدود 30 دفتر طراحی و حدود 150 معمار برای مدت سه ماه با هدف بیرون بردن الگوی مسکن انبوه از تکرار بی حاصل و کسل کننده نمونه هایی بود که حتی تقلید موفقی از نمونه های خوب غربی هم نیستند.
11. لازم بود این گسست تاریخی به نسل جوانی که نمی تواند آن را به یاد بیاورد تذکر داده شود؛ رؤیای خیال انگیز مسکن ایرانی و حتی نوستالژی آن به مخیله آنها وارد شود؛ انتظارات جامعه، هر قدر هم دور از دسترس به نظر برسد، بیان شود. به همین منظور از گروهی از صاحبنظران دانشگاهی و حرفه ای که تجربه طولانی در شناخت و بررسی مسائل معماری و مسکن جامعه امروز دارند دعوت شد تا، ضمن نقد روند موجود، انتظارات جامعه از سیاستگذاران، برنامه ریزان، و طراحان را بیان کنند. از مجموعه این نظرات و تبادل نظر با جمع مدیران با تجربه شرکت جهاد خانه سازی رزمندگان بیانیه ای برای انتقال اهداف خواسته های مسابقه به طراحان تهیه شد تا همراه با اطلاعات زمین و برنامه پروژه در اختیار آنان قرار گیرد.
12. برای انتخاب داوران مسابقه ضمن مراجعه به فهرست داورانی که در ده سال گذشته کار داوری جایزه معمار را، که معتبرترین جایزه معماری کشور است، به عهده داشته اند از طراحان نیز نظرخواهی به عمل آمد. به علت مقیاس شهری پروژه و اهمیت موضوع برنامه ریزی و طراحی شهری، دو نفر از داوران از بین خبرگان همین رشته ها انتخاب شدند. از داوران خواسته شد در مباحثات همایش های تدوین بیانیه نیز که مقالات صاحبنظران در آنجا ارائه می شد مشارکت و همفکری نمایند. علاوه بر این دو نفر از داوران در تهیه مقاله برای تدوین بیانیه نیز مشارکت داشتند. در در تدقیق نهایی برنامه و ضوابط مسابقه نیز که توسط برگذار کننده تهیه شد دو نفر از داوران مشارکت نمودند. به این ترتیب داوران با حضور در فرایند تدوین بیانیه و برنامه و ضوابط مسابقه آمادگی کاملی برای داوری پروژه ها مطابق جهت گیری بیانیه داشتند.
13. امروز که ما در اینجا جمع شده ایم، داوری انجام شده و طرح های برتر انتخاب شده اند. ما صاحب 21 طرح هستیم که اکثر آنها به گواهی محتویاتشان طرح های پرکاری هستند که هر کدام به نحوی کوشیده اند به خواسته های متنوع مسابقه در هر سه مقیاس طراحی شهری، بلوک بندی، و واحدها پاسخ دهند. خود ما می دانیم که پاسخ به بعضی از خواسته های مسابقه بسیار فراتر از فرصت یک مسابقه و یک پروژه بوده، نیازمند طی یک روند تکاملی در چند پروژه، همراه با انتقال نتایج نقد و بررسی هر پروژه به پروژه بعدی است. و امیدواریم انعکاس نتایج این مسابقه و انتشار کتاب مربوط به آن حساسیت نسبت به اهمیت معماری مسکن انبوه را در جامعه افزایش دهد.
14. در بین طرح های شرکت یافته در مسابقه طرح هایی وجود دارند که با برخوردی ریشه ای و جسورانه راه حل های کاملاً متفاوتی را آزمایش کرده اند. ممکن است چنین طرح هایی به دلیل متفاوت بودن مبانی به نتایج ناآشنا و نامتعارفی رسیده باشند. جا دارد این گونه طرح ها به دلیل نگاه متفاوت ولی جدّی آنها مورد نقد و بررسی جداگانه قرار گرفته و نتایج این نقد و بررسی در کتاب مسابقه منعکس شود.
15. در پایان وظیفه خود می دانم از همه کسانی که به برگذاری موفق این مسابقه کمک کردند و باعث شدند برای اولین بار یک مسابقه طراحی با یک کار تحقیقاتی همراه شود تشکر کنم.
• شرکت جهاد خانه سازی رزمندگان که همه شرایط را برای برگذاری خوب مسابقه و مستندسازی آن فراهم کرد و با حوصله اجازه داد که مسابقه فرایند تفصیلی خود را تا انتها طی کند.
• صاحبنظران که با ارائه مقالات خود به گستردن دامنه بحث معماری مسکن کمک کردند و با حضور خود و نام خود به پشتوانه تحقیقاتی مسابقه اعتبار بخشیدند.
• داوران که کار حساس و پرمسئولیت داوری را، که مستلزم چشم پوشیدن از طرح های جذابی است که صرفاً تنگ شدن مرحله به مرحله دایره رقابت باعث کنار گذاشتن آنها می شود، به بهترین نحو و با صرف وقت و حوصله زیاد به انجام رساندند.
• بیش از 30 دفتر طراحی که با شوق و علاقه زیاد وارد مسابقه شدند، هرچند تعدادی از آنها موفق به اتمام کار و تحویل طرح های خود نشدند.
• 21 دفتر طراحی که مبارزه را تا آخر ادامه دادند و گنجینه ای از طرح های متنوع و ایده های متفاوت در اختیار ما گذاشتند.
• دفتر دایره که کار مستندسازی ویدیویی، گرافیک و طراحی و اجرای لوح ها را به عهده داشتند و از همکاران پژوهشکده که بدون کار تمام وقت تحقیقاتی و مدیریتی آنها این همه زحمات دیگران به ثمر نمی رسید: آقای دکتر توسلی مدیر اجرایی طرح، خانم مهندس خدادادی دستیار تحقیق و خانم مهندس صفرپور مسئول دبیرخانه مسابقه.
سپس توسط آقای مهندس ناظرعمو به نمایندگی از طرف هیأت داوران در جلسه به شرح زیر قرائت شد:
بیانیه هیأت داوران مسابقه
هیئت داوران، متشکل از بهروز بیات، فرامرز شریفی، علی اکبر صارمی، مجید غمامی، سید محمد علی کامروا
و کامبیز ناظرعمو، طبق برنامه کار خود را برای بررسی 21 طرح شرکت یافته در مسابقه از صبح روز 12/7/90 آغاز کرد.
برنامه و ضوابط طراحی پروژه، شامل مشخصات زمین، ضوابط مصوب طرح تفصیلی و توافق با شهرداری،
خواسته های اصلی کارفرما، ملاحظات شهرسازی مرتبط با زمین، و نکات مهم و لازم الرعایه در زمینه برنامه ریزی، شناخت و تحلیل ساختگاه، طراحی شهری، معماری، سیستم سازه، سیستم تأسیسات، طراحی داخلی، سیویل و محوطه، طراحی منظر، تکنولوژی، سیستم مدیریت و نگهداری؛ همچنین فهرست مدارک تحویلی طراحان، قبلاً توسط برگذار کننده مسابقه در اختیار کلیه شرکت کنندگان و هیئت داوران قرار گرفته بود.
اعضای هیئت داوران در جلسات بحث و گفتگوی محققانی که در مرحله تحقیقاتی مسابقه مقالاتی در نقد وضع موجود و روش های اصلاح مسیر به سمت یک معماری صحیح و سالم مسکن تهیه کرده بوند و همچنین مدیران و کارشناسان کارفرما شرکت داشتند و دو نفر از محققان در هیئت داوران نیز حضور یافتند. بنابراین هیئت داوران با آگاهی کامل نسبت به اهداف و معیارهای مسابقه طرح ها را مورد بررسی قرار دادند.
بعد از مشاهده اولیه طرح ها، استنباط اکثریت اعضای هیئت داوران این بود که اکثر قریب به اتفاق شرکت کنندگان به
خواسته های مسابقه توجه کرده و در خور ابعاد بزرگ و کیفیت چند سطحی پروژه تلاش کافی به عمل آورده اند. تنوع بسیار زیاد طرح ها نشان دهنده آن است که پیدا کردن راه حل تازه ای برای مسکن انبوه دغدغه همه شرکت کنندگان بوده است.
قابلیت بالای طرح ها به نحوی بود که برخلاف معمول مسابقات، که در اولین مرحله داوری حدود نصف تا سه چهارم طرح ها حذف می شوند، در مسابقه مهرشهر در مرحله اول بیش از یک چهارم طرح ها حذف نشد و داوران ناگزیر شدند که در مرحله دوم با سخت گیری بیشتری طرح ها را ارزیابی کنند. تنها بعد از سه مرحله ارزیابی داوران موفق شدند 12 طرح را که به طور نسبی ضعیف تر بودند حذف کنند و به این ترتیب 9 طرح به مرحله ماقبل نهایی راه یافتند.
تذکر این نکته لازم است که چون مسابقه علاوه بر طراحی دارای ماهیت تحقیقاتی نیز بود، تعدادی از شرکت کنندگان رویکردها و نگرش های کاملاً نوی اتخاذ کرده و نیروی خود را عمدتاً صرف آزمایش راه حل های تازه کرده بودند. اما داوران ناگزیر باید طرح هایی را انتخاب می کردند که به جواب نهایی رسیده یا تا حد لازم به آن نزدیک شده باشند. بنابراین عدم حضور چنین طرح هایی بین طرح های منتخب وبرنده دلیل عدم توجه داوران به ارزش های تحقیقاتی آنها نبوده است و جا دارد که این گونه طرح ها مورد نقد و بررسی جداگانه قرار گرفته و در فرایند تحقیقاتی مسابقه مورد استفاده قرار گیرند.
در روز دوم داوری مورخ 13/7/90 هیئت داوران مجدداً 9 طرحی را که به مرحله ماقبل نهایی راه یافته بودند مورد بررسی و ارزیابی مجدد و دقیق تر قرار داده و وارد بحث و گفتگو درباره نقاط قوت و ضعف آنها شدند. در این مرحله داوران توافق کردند که ضمن توجه به مجموعه اهداف و معیارهای مسابقه، با تأکید بر سه جنبه اصلی پروژه یعنی طراحی شهری (پیوند مجموعه با محیط، توزیع عملکردها و ارتباطات، سازمان دهی فضایی مجموعه)، بلوک بندی (گروه بندی واحدها و نیازهای همسایگی هر گروه در یک بلوک) و طراحی داخلی واحدها، همچنین قابلیت اجرا و اقتصادی بودن، طرح ها را مورد قضاوت دقیق تر قرار داده و آنها را رتبه بندی کنند. این کار دوبار، یک بار در روز دوم داوری و بار دیگر در روز سوم داوری مورخ 16/7/90 انجام شد و به این ترتیب هفت طرح منتخب شامل طرح های 2، 6، 11، 13، 15، 17و 19 به مرحله نهایی راه یافتند.
سرانجام، سه طرح که، در مرحله نهایی بین هفت طرح منتخب رتبه های بالاتر را کسب کرده و علاوه بر این واجد مختصات بارزی به شرح زیر بودند به عنوان برندگان مسابقه انتخاب شدند:
طرح شماره 17 - به دلیل یکدستی خوب بدنه ها و پلان های بسیار خوب واحدها حائز رتبه سوم؛
طرح شماره 13 - به دلیل برخورداری از یک معماری سبک و شاد و زیبا حائز رتبه دوم؛
طرح شماره 2 - به دلیل شهرسازی منطقی، ترکیب مناسب ارتفاعی، توزیع مناسب کاربری ها و ایجاد محور تجهیز شده خدماتی، توزیع مناسب فضای سبز، چینش مناسب بلوک ها، و پلان های خوب و زندگی ایرانی حائز رتبه اول هیئت داوران ضمن قدردانی از مساعی همه شرکت کنندگان و تبریک به برندگان، آمادگی خود را برای ارائه
توصیه های لازم به منظور هرچه بهینه تر کردن پروژه توسط مشاوری که عهده دار تهیه طرح اجرایی خواهد شد اعلام
می نماید.
در خاتمه ضمن تقدیر از 21 طرح ارائه شده در مسابقه 7 طرح برگزیده به شرح زیر اعلام شد:
1. رتبه اول طرح شماره 2- متعلق به مهندسین مشاور مادشهر با همکاری گروه طراحان معماری و شهرسازی معاصر برنده جایزه به مبلغ 350 میلیون ریال
2. رتبه دوم طرح شماره 13- متعلق به مهندسین مشاور آسه شید برنده جایزه به مبلغ 250 میلیون ریال
3. رتبه سوم طرح شماره 17- متعلق به مهندسین مشاور اثر برنده جایزه به مبلغ 150 میلیون ریال
4. یکی از هفت طرح برگزیده طرح شماره 6 متعلق به مهندسین مشاور نگین شهر آینده برنده کمک هزینه به مبلغ 50 میلیون ریال
5. یکی از هفت طرح برگزیده طرح شماره 11- متعلق به مهندسین مشاور بیکران فضا برنده کمک هزینه به مبلغ 50 میلیون ریال
6. یکی از هفت طرح برگزیده طرح شماره 19- متعلق به مهندسین مشاور برسیان شار برنده کمک هزینه به مبلغ 50 میلیون ریال
7. یکی از هفت طرح برگزیده طرح شماره 15- متعلق به شرکت مهندسی بهساز روش با همکاری شرکت مهندسی زیرساخت گستر قائم
در این مراسم ضمن ارائه لوح تقدیر به 21 طرح شرکت کننده جوایز هفت طرح برگزیده همراه با لوح های مربوطه به آنان اهدا شد و به 14 طرح دیگر نیز به عنوان تقدیر هدایایی داده شد.
در حاشیه مراسم دو نمایشگاه از طرح های شرکت کننده در مسابقه برگزار شده بود که شرکت کنندگان در مراسم از آنها بازدید نمودند.
در خاتمه مراسم توسط شرکت جهاد خانه سازی به عنوان کارفرما از نتایج موفق مسابقه اظهار رضایت نموده و به عنوان سپاسگزاری لوح تقدیری به آقای مهندس هاشمی رئیس هیأت امنای پژوهشکده اهدا گردید.
دستاوردهای این مسابقه در قالب کتاب الگوی معماری اسلامی- ایرانی توسط پژوهشکده توسعه کالبدی در دست تنظیم است که امیدواریم بزودی در دسترس کلیه علاقمندان قرار گیرد.
|
|
 |
|
| منبع خبر: روابط عمومی پژوهشکده توسعه کالبدی |
 |
|
کلیه حقوق این سایت متعلق به
مهندسين مشاور توسعه کالبدی
آسيا
است. (۱۳۸۸-۱۴۰۲) 